Ongeveer een eeuw geleden formuleerde Einstein zijn vierde dimensie en haalde daarmee de wetten van de driedimensionale wereld onderuit, die Newton enkele eeuwen daarvoor had geformuleerd. Deze extra dimensie was een doorbraak in de wetenschap. De praktische toepassing (tijdreizen) hiervan is echter tot op heden niet gerealiseerd. Sterker nog, in de 21e eeuw, de eeuw van de communicatie, lijken we hard op weg te zijn naar een eendimensionale wereld met slechts nullen en enen. Je bent voor of tegen. Je bent politiek links of rechts. Iets is waar of onwaar. Complexe antwoorden scoren niet. En als je niet in oneliners kunt communiceren, dan heb je geen boodschap of kun je niet communiceren.
Vaak wordt gezegd dat communicatie behoort tot de primaire levensbehoeften van de millennium generatie. Hetzelfde blijkt te gelden voor veel ouderen. En ook zij blijken te zijn geïnfecteerd met het virus van de eendimensionale communicatie, onder druk van de publieke opinie, zoals verwoord in de media. Vooral politici en BN’ers schijnen weinig weerstand te hebben tegen deze aandoening. Laat ik mij, misschien als roepende in de woestijn, toch in deze discussie mengen. Niet in een zwart/wit reactie, niet alsof ik kom met een ultieme waarheid, maar slechts met mijn mening dat communicatie meer is dan een eendimensionaal of een maximaal 140 posities groot bericht
Zoals vaak, heb ik ook nu eerst op Wikipedia gekeken. Daar wachtte me gelijk de eerste verrassing. Bovenaan de pagina stond de mededeling: “Er wordt getwijfeld aan de juistheid van een of meer onderdelen van dit artikel”. Blijkbaar zijn de deskundigen het oneens over wat communicatie precies inhoudt. Op de oorspronkelijk pagina staat als definitie: ‘Communicatie is de overdracht van informatie tussen mensen, dieren of dingen. Het signaal van de communicatie wordt van de zender naar de ontvanger overgebracht. Een signaal kan ook door meerdere ontvangers worden ontvangen’. Dit is een variant op het klassieke zender-ontvanger-model. Het roept bij mij onmiddellijk de vraag op wat het doel is van communiceren. Is er sprake van communicatie als ik iets tegen een muur roep? Dit past in de definitie. Ik heb echter nog nooit het gevoel gehad lekker te communiceren als dat met een uur is. Dat gevoel ontbreekt vaak ook op Twitter, Facebook, LinkedIn of andere social media. Daar is het in de meeste gevallen ook alleen zenden. Ik verzend een bericht en vaak krijg ik zelfs niet eens een ‘vind ik leuk’ terug, ondanks de spam die Facebook of LinkedIn hierover aan mijn vrienden stuurt. Hoezo communicatie primaire levensbehoefte? Nou ja, ik behoor ook zeker niet tot de millenniumgeneratie.
Op de overlegpagina van Wikipedia over communicatie wordt ook niet alles duidelijk. Er wordt gesteld dat er behoefte is aan duidelijke definities. Om die duidelijkheid te scheppen worden er gelijk twee verschillende definities gegeven voor communicatie.
De definitie Redeker gaat niet over het sturen van een boodschap naar een ontvanger. Die gaat over het maken van gemeenschappelijke betekenis. Een hond die blaft, ‘Wegwezen dit is mijn terrein’, en ik die dat respecteer en het terrein verlaat. Wat we delen, waar we het over eens denken te zijn, dat is de grens van het terrein van de hond, dat is gemeenschappelijke betekenis, ontstaan door het geblaf van die hond. Ik geef de hond feedback door voorzichtig achteruitlopend te vertrekken. De veel gebruikte definitie van Oomkes is complex. Toch komen de definities in grote lijnen wel overeen. Oomkes beperkt zich echter tot mensen. Het woord uitwisseling wijst op tweerichtingsverkeer. De een geeft iets en de ander ook. Het zender en ontvanger-model is pas communicatie als de ander reageert. Zonder feedback geen communicatie.
Twee vrienden ontmoeten elkaar. De ene vriend vraagt aan de ander: ‘Hoe gaat het met je?’. De ander z’n gezicht verstrakt. Op zachte, bijna fluisterende, toon zegt hij: ‘Mijn vader is gisteren overleden’. De ander reageert spontaan met ‘Goh wat leuk!’ Waarschijnlijk krijgt hij een knal voor zijn hoofd.
In de virtuele wereld van Facebook is dergelijk afgestompt gedrag kennelijk doodnormaal. De site werkt het in de hand met de ‘vind ik leuk knop’. Het is nogal eendimensionaal. Er bekroop me een gevoel van onbehagen toen ik het volgende bericht las: ‘Managementgoeroe Stephen Covey overleden op 16 juli 2012′. En nu komt het: acht mensen vinden dit leuk. Hebben deze lieden klakkeloos op de knop gedrukt? Zijn ze niet helemaal op de hoogte van de betekenis van ‘iets leuk vinden’? Of is het de andere mogelijkheid: zijn ze oprecht verheugt over het verscheiden van deze managementgoeroe? Hoe het ook zij, het getuigt van een ontzettende domheid om zomaar op de leuk knop te drukken. Als je het allemaal echt zo leuk vindt, dan kun je toch wel een passend commentaartje schrijven? Of is dat te veel moeite? Het probleem met de ‘vind ik leuk knop’ is dat die geen mogelijkheden tot nuance laat. En dat moet ik vanzelfsprekend vinden? Ook op Twitter kun je met maximaal 140 posities weinig nuance aanbrengen in je communicatie. Zodat als ik Twitter als medium gebruik ik vrijwel altijd een link in mijn bericht aangeef naar een webpagina, waar ik wel de ruimte heb om deze nuance aan te brengen.
Het virus van eendimensionaal communiceren grijpt beangstigend snel om zich heen. Interviewers in de media stellen vragen, waar alleen een eendimensionaal antwoord op mogelijk is. Als je nuance aanbrengt in je antwoord, dan stelt hij de vraag opnieuw. U moet kiezen ook al vindt u beide antwoorden onjuist. Op geen enkele wijze is het scheppen van een gemeenschappelijke betekenis (Redeker) het doel. In feite is de geïnterviewde slechts figurant in het spel om de kijk- of luistercijfers. Emotie is belangrijker dan inhoud want dat verkoopt beter. Door u vooral niet te willen begrijpen, ontlokt hij u eendimensionale antwoorden, waar u eigenlijk niet achter staat. Ook in de politiek en zeker in verkiezingstijd gaat het om eendimensionale communicatie. U bent links of rechts, conservatief of progressief, voor of tegen Europa etc. De subsidie op woon-werkverkeer wordt ineens omgedoopt tot forensentaks. (Zie ook ‘Beter een einde met pijn dan pijn zonder einde’). Afspraken en beloften krijgen een houdbaarheidsdatum mee. Natuurlijk gaat het de politici om wat anders. Ze willen uw eendimensionale stem want dan krijgen zij de macht. De dag na de verkiezingen kunnen ze dan weer echt communiceren met andere coalitiepartners. Dat gebeurt in achterkamertjes en daarbij hebben ze u voorlopig niet nodig. We zijn begonnen met Einstein. Ik wil hier ook graag eindigen met een citaat van hem: “Alles moet zo simpel mogelijk gemaakt worden, maar niet simpeler”. Daarom had ik ook twee A-viertjes nodig om mijn mening over communicatie met u te delen. Maken we onze communicatie niet te simpel? Ennuh… vond u het leuk ?
Bron: zbc
BRAND MANAGEMENT
